Pracując nad ekspozycją, staraliśmy się ukazać Wojsławice możliwie wszechstronnie, z poszanowaniem współistniejących tu kiedyś kultur chrześcijańskiej, żydowskiej i prawosławnej. Zdawaliśmy sobie sprawę z tego, że w dawnej synagodze opowiadamy o wojsławickich Żydach – pierwotnych właścicielach i użytkownikach obiektu, ale też o chrześcijanach, o kościele i o cerkwi. O tym, że ludzie, mimo różnic i konfliktów, przez pięćset lat potrafili żyć tu wspólnie. A skoro mieli wspólne życie, to możliwe jest też wspólne o nich pamiętanie.

Narracja wystawy składa się z kilku warstw. Pierwsza dotyczy dawnego przeznaczenia budynku i społeczności żydowskiej, której ta synagoga służyła. Na ścianie wschodniej zachowała się pusta wnęka po aron ha-kodesz, a w środku sali fundament bimy, które przez projektantów wystawy (Koza Nostra Studio) zostały podkreślone współczesnymi metalowymi dekoracjami. Wokół bimy stanęły pulpity nawiązujące kształtem do pulpitów modlitewnych, typowego wyposażenia synagog. Na części z nich znajdują się ekrany dotykowe umożliwiające wyświetlanie treści multimedialnych, wśród których znajdują się m.in. interaktywne kalendarium dziejów gminy, trójwymiarowy model cyfrowy przedstawiający wygląd Wojsławic pod koniec XVIII w., a także liczne galerie zawierające fotografie i dokumenty związane z dziejami miejscowości. Na pozostałych ekspozytorach umieszczono opracowane introligatorsko księgi zawierające m.in. teksty żydowskich modlitw w językach hebrajskim i polskim, przetłumaczone fragmenty z Księgi Pamięci Wojsławic, listę płatników składki synagogalnej z XIX w., imiona Żydów z Wojsławic zamordowanych podczas Zagłady, ale także podpisy uczniów miejscowej szkoły – dziewcząt, chłopców, osób rozmaitych wyznań i narodowości. Nadaliśmy im tytuły: Księga Modlitw, Księga Nazwisk, Księga Wspomnień, Księga Fotografii.

Druga warstwa wystawy to chronologiczna opowieść o dziejach Wojsławic umieszczona w dziesięciu gablotach z eksponatami i planszami tekstowymi. Większość eksponatów stanowi depozyt z Muzeum Ziemi Chełmskiej im. Wiktora Ambroziewicza w Chełmie, pozostałe są darami parafii prawosławnej św. Mikołaja Cudotwórcy w Chełmie, parafii rzymskokatolickiej św. Michała Archanioła w Wojsławicach, mieszkańców i sympatyków Wojsławic. Wśród eksponatów znajdują się również obiekty znajdujące się w działającej w przeszłości Izbie Pamięci Wojsławic.

Trzecią warstwę narracyjną wystawy nazwaliśmy Uliczką z opowieściami. Wchodząc w przestrzeń ciągnącą się wzdłuż ścian synagogi, odbiorca porusza się wąskim korytarzem – za tylnymi ścianami gablot, na których nadrukowano stare fotografie Wojsławic. W korytarzu ustawiono stanowiska do odsłuchiwania wspomnień dawnych i obecnych mieszkańców lokalnej wspólnoty.

W budynku prezentowane są także wystawy czasowe dotyczące różnych aspektów lokalnej historii. Dawna synagoga jest dziś miejscem, w którym odbywają się wydarzenia artystyczne, wystawy i koncerty.

Obejrzyj film promocyjny>>>

Obejrzyj relację z koncertu Symchy Kellera w Izbie Tradycji Ziemi Wojsławickiej >>>